Kultura w Poznaniu

Książki

opublikowano:

Nowości wydawnicze grudnia

polecają Tomasz Janas i Andrzej Sikorski

. - grafika artykułu
.

WOJNA Z ROSJĄ...?

"Ledwo nowa prezydent USA rozpoczęła w styczniu swoją kadencję..." - to słowa zaczynające Prolog książki i już one dobitnie przekonują, że mamy do czynienia z polityczną fikcją. Rzeczywistość wyprzedziła wyobraźnię autora. Choć jednak bohaterami powieści są fikcyjne postaci - rzeczywistość w niej opisana jest jednak jak najbardziej realistyczna i bynajmniej nie jest to krzepiący obrazek.

Autor nie jest zaś fantastą, lecz osobą doskonale zorientowaną w militarnym obrazie świata - jest emerytowanym zastępcą naczelnego dowódcy NATO w Europie. W uproszczeniu mówiąc: wie, co pisze. Wojna z Rosją to sprawnie napisana, trzymająca w napięciu powieść. Dojmująca bliskość (czasowa i geograficzna) opisywanych spraw sprawia, że mniej przeszkadzają literackie niedoskonałości.

O czym pisze generał Shirreff w swej fabularnej wizji? W maju 2017 roku Rosja, po własnych prowokacjach, wznawia agresję na Ukrainie, a następnie atakuje państwa bałtyckie - zacząwszy od Łotwy. Szeroki repertuar działań - od wspomnianych prowokacji, przez medialne manipulacje, działania z pogranicza terroryzmu, cyberataki i zmasowaną akcję militarną - powoduje, że kraje bałtyckie popadają w niewolę. A Europa, a kraje zachodnie, a NATO? Przede wszystkim debatują i mają szalony problem z niezbędną jednomyślnością.

Są jednak w tej opowieści pozytywni bohaterowie, są też nadzieje na przebudzenie się "zachodniego świata". Czy ono nastąpi? Między innymi w tym celu właśnie powstała ta książka.

T.J.

  • Generał sir Richard Shirreff, "2017. Wojna z Rosją", Rebis

WŁOS BREQUETA

Ukazał się na rynku, zapowiadany już również przez nas, najnowszy tomik Jacka Podsiadły. Autor to jeden z najważniejszych współczesnych poetów, do dziś kojarzony jako czołowy przedstawiciel tzw. pokolenia Brulionu. Jeśli warto o tym skojarzeniu wspominać, to choćby z tego powodu, że Podsiadło wciąż nie przestaje mówić rzeczy ważnych - ze swej własnej, osobistej perspektywy, bo wciąż pozostaje wierny samemu sobie, swojemu etosowi, outsiderstwu, zdystansowaniu wobec spraw świata polityki, mediów. Zdystansowany wobec spraw zaprzątających uwagę społeczeństwa ("młodzież/ skupiona wokół idei grilla oraz browara"), pozostaje wszakże jego uważnym i czujnym obserwatorem - oraz komentatorem.

Chętnie ucieka jednak i w świat spraw osobistych, prywatnych, intymnych - sporo tu, powiedzmy, liryki miłosnej. Zresztą też potraktowanej z pewnym dystansem, lekkością, żartem, ale i poetyckim uniesieniem. Znajdziemy tu również Romans w Durango - w sposób oczywisty czerpiący z piosenki Boba Dylana, do czego poeta zresztą się przyznaje. Ot, intrygujący przypadek.

Podsiadło porusza, dotyka - nawet jeśli tylko w pozornych dygresjach - rzeczy ważnych: od pogromu żydowskiego w Ostrowcu przed stu laty, przez losy Anny Frank, po problemy społeczne dnia dzisiejszego. Bo, jak pisze w jednym z wierszy: "Na widnokręgu wyrzynają się zęby nieznanego świata". I nawet jeśli, zgodnie z tytułem wiersza, "wynurzają się zręby", pozostaje pełne napięcia i niepokoju oczekiwanie.

T.J.

  • Jacek Podsiadło, "Włos Bregueta", Wydawnictwo WBPiCAK

INKWIZYTOR TEŻ CZŁOWIEK

Kim byli antypapieże i czym w rzeczywistości było zaangażowanie przedstawicieli Kościoła w procesy inkwizycyjne, jakie były źródła i przebieg wypraw krzyżowych, na czym polegała "sprawa" Hieronima Savonaroli, skąd brały się podejrzenia o herezję - o tym m.in. traktuje bardzo ciekawa książka Inkwizytor też człowiek. Intrygujące karty Kościoła Tomasza Gałuszki OP. Autor, mediewista z Uniwersytetu Papieskiego w Krakowie oraz dyrektor Dominikańskiego Instytutu Historycznego, z wielką wiedzą, ale też dystansem opowiada o powyższych historiach. Odpowiada na pytania - bowiem pierwsza część książki to rozmowy przeprowadzone z o. Gałuszką. W części drugiej znajdziemy jeszcze dwadzieścia kilka opowieści - z historii Kościoła - i dominikanów.

Autor nie unika trudnych tematów, sam je wręcz prowokuje, ale też wyjaśnia działania kościelnych instancji, tam gdzie da się je wyjaśnić. Albo prostuje nieprawdy, jak słynną legendę o rzekomej papieżycy. Albo ciekawie opowiada o okolicznościach śmierci św. Stanisława. Przy okazji ukazując anachroniczność myślenia, że jego zabójstwo, w XI wieku, mogło być elementem walki państwa z Kościołem.

Niektóre z tekstów zawartych w książce znane są czytelnikom miesięcznika "W Drodze". Tu, zebrane w całość i wzbogacone o dodatkowe rozmowy oraz opowieści, zyskują nowy wymiar.

T.J.

  • o. Tomasz Gałuszka OP, "Inkwizytor też człowiek", Wydawnictwo W Drodze

16. ANTOLOGIA

To już tradycja! Przed świętami kilkudziesięcioro autorów z kraju i zagranicy łamie się wierszami bożonarodzeniowymi. Każdorazowo podczas wigilii poetyckiej w podziemiach klasztoru oo. Karmelitów Bosych w Poznaniu czytają je poeci, ich bliscy lub przyjaciele. Przy żłóbku kolędują debiutanci (Z. Chełek, J. Knaur, A. Orłowska), początkujący poeci (M. Knoppek, G. Sobierajska-Mormol, M. Ślączka), autorzy tomików (A. Michałowski, I. Krawczyk MChR, S. Krzyśka, P. Kubiak, B.J. Kucharski OCD, A. Rachmajda OCD, R. Ślotała, A.E.Z. Zarębianka, J. Żmidziński). Czytane są wiersze tych, którzy odeszli (M.C. Abramowicza, Z. Lechowskiego, W. Różańskiego, T.W.M. Rzepy i J. Swędrowskiego). Poeci wyłuskują drobiny tajemnicy tamtej nocy w Betlejem i tego, co tutaj, teraz. Ta swego rodzaju fuga bez końca mieni się powrotami do dzieciństwa, ciepła i rodziny, niepokojem i niepewnym, ale i nadzieją - tej najwięcej. Zamiast puenty fragment wiersza Pauliny Szczepaniak z Bydgoszczy "[...] Ta jedna noc jest wyjątkiem/ Zamiast prosić błagać pytać// Przychodzisz tylko dziękować". Dziękujmy, jest za co.

Andrzej Sikorski

  • "ledwieś zrodzony już przepasany bieluchną chustką niby całunem. Antologia", Wydawnictwo Flos Carmeli

JEŚLI NIE DZISIAJ

Gerhard Lohfink to, nie boję się tego sformułowania, jedna z najważniejszych postaci współczesnego Kościoła. Zagłębiony w lekturze Biblii, zdystansowany do kościelnych zaszczytów, od lat proponuje w swych książkach głęboko mądrą i pełną duchowej mocy wizję bycia w świecie. Tym razem ten wybitny teolog i egzegeta zamiast kolejnego tomu wyrafinowanych analiz czy studiów prezentuje - jak na swoje możliwości - stosunkowo lekką, przyjazną książkę, taką - jak sam o niej pisze - do położenia na nocnej szafce. Coś, "z czego można się pośmiać przed snem: anegdoty, żarty, a między nimi krótsze i dłuższe teksty o najważniejszych życiowych kwestiach". Wiele tłumaczy podtytuł książki: Nieoczywiste myśli o Bogu i świecie.

Mamy tu więc swoiste "bagatelki" - komentarze do zasłuchanych lub przeczytanych słów, zdarzeń, anegdoty i anegdotki krążące wokół spraw wiary i kłopotów, jakie sprawia ona również (głównie) wierzącym. Troszkę ciepłej ironii wobec tych, którzy chcieliby wszystkie ludzkie zachowania "zredukować do gałęzi matematyki stosowanej". A pomiędzy nimi trochę nieco poważniejszych rozważań. Znakomita lektura dla czytelników poszukujących inspiracji dla religijnego widzenia rzeczywistości. To jedna z dwóch książek inaugurujących nową serię Widok z Sykomory.

T.J.

  • Gerhard Lohfink, Jeśli nie dzisiaj, to kiedy, Wydawnictwo Św. Wojciech